ماوس، موشواره یا موشی یا (به انگلیسی: (Mouse دستگاهی شبیه به موش است که جزو تجهیزات ورودی رایانه به حساب میآید. ماوس، همانند صفحهکلید، یک واسط کاربر سختافزاری محسوب میشود. این وسیله معمولاً دو دکمه دارد و با کابل به رایانه وصل میشود.
در نرمافزارهای کنونی موشواره بخش عمدهای از وظایف صفحه کلید را عهده داراست. موشیها در دو نوع به فروش میرسند:۱-غلتکی ۲-نوری (که دربازار رایانه به ماوس اپتیکال معروف است که جدیدتر از غلتکی میباشد.) برنامه نویسان سعی میکنند برنامههای امروزی را طوری طراحی کنند که بیشتر قابلیت اجرا با ماوس را داشته باشند. چرا که هم کار با آن سادهاست و هم فراگیری و سرعت عمل آن مناسب است. ماوس وسیلهای جهت اجرا و به کارگیری برنامهها به ویژه در ویندوز و اینترنت است که دارای ۲ کلید اصلی میباشد (کلید سومی که در وسط یا قسمت کناری بعضی از موشیها قرار دارد در برنامههای ویژه به کار میرود). ماوس به کمک کابلی به رایانه متصل میباشد و مکاننما را در صفحه نمایشگر حرکت و هدایت میکند. موشی در هر کجا باشد با توجه به نیاز با ضربه (کلیک کردن دکمه سمت راست یا چپ) عمل کرده و کار را پیش میبرد. کلید سمت راست معمولاً جهت یک سری از برنامههای سیستمی (کپی، برش، حذف، انتخاب، ذخیره، تغییرات و…..)به کار میرود. کلید سمت چپ که مهمترین اعمال را انجام میدهد چهار عمل زیر را به عهده دارد * اگر روی فایل یا کلمه مورد نظر باشیم با
این چهار عمل در برنامههای خاص کار خاص خود را انجام میدهند که تقریباً شبیه اعمال بالا است.
یک بار فشار دادن کلید سمت چپ میتوانیم آن را جهت اعمال کارهای دیگر (مورد نظر) انتخاب کنیم که رنگ آن آبی یا سیاه میشود.
اولین موس در کامپیوتر از سال ۱۹۸۴ و همزمان با ظهور مکینتاش معرفی گردید. استفاده از موس کاربران را قادر ساخت تا از سیستم و نرم افزارهای مورد نظر خود با سهولت بیشتری کار کنند. این دستگاه کوچک، ساده و با کلیک های کم آنقدر مهم و حیاتی است که بدون آن کار با سیستم عاملها با اینترفیس یا همان رابط کاربر گرافیکی محال یا مشکل است.
روند شکل گیری موس
درسیستم های اولیه نیازی به استفاده از موس احساس نمی گردید، چون کامپیوترهای آن زمان دارای اینترفیسی مشابه ماشین های تله تایپ و یا کارت پانج برای ورود اطلاعات بودند. ترمینال های متنی اولیه، چیزی بیشتر از یک تله تایپ شبیه سازی شده نبودند ( استفاده از صفحه نمایشگر در عوض کاغذ ). چندین سال طول کشید تا کلیدهای پیکانی در اغلب ترمینال ها مورد استفاده قرار گرفتند( اواخر 1960 و اوایل 1970 ) . ادینورهای تمام صفحه اولین چیزی بودند که از قابلیت های واقعی کلیدهای پیکانی استفاده کردند. مداد های نوری برای سالیان زیادی بر روی ماشین های متفاوت. دستگاه هائی دیگر در این خصوص در سال 1970 رایج شده بودند. زمانیکه موس بهمراه کامپیوترهای مکینتاش ارائه گردید یک موفقیت بزرگ بدست آمده بود.عملکرد موس کاملا" طبیعی بود. قیمت موس ارزان و فضای زیادی را اشغال نمی کرد. همزمان با حمایت سیستم های عامل از موس ، استفاده از موس رشد بیشتری پیدا کرد. زمانیکه ویندوز 3/1 از یک رابط گرافیکی بعنوان استاندارد استفاده کرد، موس بعنوان یک وسیله و اینترفیس بین انسان کامپیوتر، جایگاه خاص خود را کسب نمود -.
کالبد شکافی موس
مهمترین هدف هر نوع موس ، تبدیل حرکت دست به سیگنال هائی است که کامپیوتر قادر به استفاده از آنان باشد موس برای ترجمه و نیل به هدف گفته شده از پنج عنصر اساسی استفاده می نماید..
یک گوی ( گردی ) درون موس که سطح مورد نظر را لمس و زمانیکه موس حرکت می کند، می چرخد. 1
دو غلتک غلتک های فوق گوی ( گردی ) را لمس می کنند. یکی از غلتک ها، قادر به تشخیص حرکت در جهت ایکس باشد. غلتک دوم 90 درجه نسبت به غلتک اول جهت یابی شده تا بدین ترتیب را تشخیص دهد. زمانیکه گوی می چرخد یک و یا دو غلتک فوق نیز حرکت خواهند کرد.شکل زیر دو غلتک سفید رنگ موس را نشان می دهد. y حرکت در جهت
هر غلتک به یک میله متصل بوده و میله باعث چرخش یک دیسک می گردد. زمانیکه یک غلتک می چرخد میله مربوط به آن بهمراه دیسک مربوطه نیز خواهند چرخید.شکل زیر دیسک را نشان می دهد.
در یکطرف دیسک یک ال ای دی مادون قرمز ودر طرف دیگر یک سنسورمادون قرمز، وجود دارد. سوراخ های موجود بر روی دیسک باعث شکست نور متصاعده شده توسط ال ای دی می شوند، بدین ترتیب سنسور مادون قرمز ، پالس های نور را مشاهده خواهد کرد.تعداد پالس ها ارتباط مستقیم با سرعت موس و مسافتی که موس حرکت می کند، خواهد داشت .
یک تراشه پردازنده بر روی برد. پردازنده فوق پالس ها را خوانده و پس از تبدیل به باینری، آنها را از طریق کابل مربوطه برای کامپیوتر ارسال می دارد.
. موس یک سیستم مبتنی بر نور و مکانیک است موس بصورت مکانیکی حرکت کرده و یک سیستم نوری تعداد پالس های نوری را شمارش می نماید. در موس فرضی قطر گوی ( گردی ) 21 میلیمتر، قطر غلتک 7 میلیمتر است . دیسک دارای 36 سوراخ است . بنابراین در صورتیکه موس 24 میلیمنر ( یک اینچ ) حرکت نماید تراشه مربوطه 41 پالس نوری را تشخیص خواهد داد.
پلاستیک فوق یک پنجره برای سنسور را بمنظور روئت نور ، ایجاد می نماید. پنجره موجود در یکطرف دیسک با پنچره موجود در طرف دیگر دیسک در دو موقعیت مکانی متفاوت نسبت بهم قرار دارند.اختلاف موجود باعث می گردد که دو سنسور قادر به مشاهده پالس ها ی نوری در دفعات متفاوت باشند. برخی اوقات ممکن است یک سنسور پالسی را مشاهده نموده در صورتیکه سنسور دوم پالسی را مشاهده ننماید
موس نوری
همزمان با رشد تکنولوژی مرتبط با موس استفاده از موس های نوری مطرح گردید. موس نوری از اواخر سال 1999 مطرح شده است .
موس نوری نسبت به موس معمولی دارای مزایای متعددی می باشند:
کانکتور موس
اغلب موس ها از یک کانکتور استانداردپی سی2 استفاده می نمایند.(شش پین)
عملکرد هر پین مطابق جدول زیر است :
Pin
Function
استفاده نشده است 1
پنچ ولت ( برق تراشه و LED) 2
استفاده نشده است 3
کلاک (Clock) 4
زمین (Ground)5
داده 6
انواع موس های رایج
1- موس های توپی ( توپ دار)
2- موس نوری
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
مضرات بهره گیری از موس
بهره گیری از موس در حالت طبیعی و به صورت مطلوب مضر نیست اما اگر حالت دست و ارگونومی استفاده از موس نامطلوب باشد باعث کشش تاندوم و عضلات دست و در نتیجه فاصله مفاصل دست می شود.